Hikaye Nedir ve Neden Yazmalısınız?
Hikaye, kısa sürede yoğun duygu, mesaj ve deneyim aktaran en güçlü edebiyat türüdür. Romanın aksine tek bir olay veya durum etrafında yoğunlaşır, okuyucuyu hemen içine çeker ve bırakmaz. İyi bir hikaye, okuyanın hayatında iz bırakır.
2025’de bile en çok okunan içerikler hala kısa hikayelerdir çünkü insan beyni hikayeye programlıdır. Siz de hikaye yazarak hem kendinizi ifade edebilir hem de YKS, TYT, okul ödevleri ya da Wattpad, Medium, Masalbaz gibi platformlarda binlerce okuyucuya ulaşabilirsiniz.
Hikaye Özellikleri Nelerdir?
Hikayenin ayırt edici özellikleri şunlardır:
Kısalık ve Yoğunluk: Genellikle 100-5000 kelime arasındadır. Gereksiz detay yoktur.
Merak Unsuru: Okuyucuyu ilk cümleden yakalamalı, son cümleye kadar bırakmamalıdır.
Sade ve Akıcı Dil: Ağdalı cümleler yerine vurucu, doğal Türkçe kullanılır.
Tek Etki Prensibi: Okuyucuda tek bir güçlü duygu veya düşünce bırakır (Maupassant’ın “tek etki” kuralı).
Gerçekçilik ve İnandırıcılık: Kurgu bile olsa okuyucu “evet, bu olabilir” demelidir.
Serim-Düğüm-Çözüm Yapısı: Klasik hikayede mutlaka bulunur.
Hikaye Türleri
Tür Ana Özelliği Ünlü Temsilcisi Örnek Eser Okuyucuda Bıraktığı Etki
Olay Hikayesi Merak ve aksiyon odaklı Guy de Maupassant, Ömer Seyfettin “Kaşağı”, “Boncuqlu Tespih” Şaşkınlık sonu (beklenmedik final)
Durum Hikayesi Kesit-an, duygu odaklı Sait Faik Abasıyanık, Memduh Şevket Esendal “Lüzumsuz Adam”, “Semaver” Hüzün, tebessüm, iç hesaplaşma
Modern/Postmodern Deneysel, bilinç akışı, çok katmanlı Orhan Pamuk, Hasan Ali Toptaş “Kara Kitap” kesitleri, “Gölgesizler” Kafa karışıklığı, derin sorgulama
Hikaye Unsurları (Tam Liste)
Her hikayede mutlaka bulunması gereken 6 temel unsur:
Kişiler (Karakterler): Ana ve yan karakterler. Karakterler düz (tek özellikli) ya da yuvarlak (karmaşık) olabilir. Sait Faik’in karakterleri genelde “sıradan insan”dır ve bu onları unutulmaz kılar.
Olay Örgüsü: Hikayenin iskeleti. Çatışma olmadan hikaye olmaz.
Mekan: Olayın geçtiği yer. Okuyucunun gözünde canlanmalı. Örnek: “İstanbul’un arka sokakları” hemen atmosfer yaratır.
Zaman: Belirli ya da belirsiz olabilir. Geriye dönüş (flashback) sık kullanılır.
Tema (Ana Fikir): Hikayenin vermek istediği mesaj. Açıkça söylenmez, okuyucu hissetmelidir.
Anlatıcı ve Bakış Açısı:
- Tekil Şahıs (ben) → Samimi, sınırlı bilgi
- Tekil Şahıs (o) → Daha geniş bakış İlahi Bakış Açısı → Her şeyi bilen anlatıcı Hikaye Yapı Unsurları Klasik hikaye yapısı 5 aşamadan oluşur:
Serim (Giriş): Karakterler, mekan, zaman tanıtılır. Okuyucu meraklandırılır.
Yükselen Eylem: Çatışmalar başlar, gerilim artar.
Düğüm (Doruk Noktası): En yüksek gerilim anı. Okuyucunun “şimdi ne olacak?” dediği yer.
Düşen Eylem: Gerilim azalır, sonuçlar ortaya çıkar.
Çözüm (Son): Her şey netleşir. Olay hikayesinde sürpriz son, durum hikayesinde açık son olabilir.
Hikaye Nasıl Yazılır? – Adım Adım Rehber
Konu Bulma: Gözlem yapın. Günlük hayattan bir anı, haber, rüya alın. Soru sorun: “Ya şöyle olsaydı?”
Karakter Yaratma: Karaktere isim, yaş, korku, arzu verin. “Ne istiyor ama ne engelliyor?”
Outline (Taslak) Oluşturma: 5-10 maddelik olay örgüsü yazın. Serim %20, düğüm %60, çözüm %20 olsun.
İlk Taslağı Yazma: “Show, don’t tell” kuralı uygulayın.
Kötü: “Ali çok üzgündü.”
İyi: “Ali pencereye yaslandı, yağmur damlalarını saymaya başladı.”
Düzeltme (En az 3 tur):
- tur: Olay örgüsü tutarlı mı?
- tur: Cümleler akıcı mı, fazla sıfat var mı?
- tur: Yüksek sesle okuyun, kulağa nasıl geliyor? Başlık Koyma: En sona bırakın. En vurucu cümle ya da kelimeyi seçin. Mini Hikaye Örneği Son Tren Yağmur İstanbul’u yutmuştu. Ahmet, Sirkeci Garı’nda saatine baktı: 23.47. Son tren kaçmıştı. Yirmi yıldır her akşam aynı saatte bindiği tren. Karısı öleli tam yedi ay olmuştu ama o hala “eve dönüyorum” diyordu kendine.
Banka oturdu. Yanına yaşlı bir adam geldi. “Bu tren hep geç kalır evlat,” dedi. Adamın gözleri Ahmet’inkine benziyordu; aynı yorgunluk, aynı boşluk. “Ben de kırk yıl bekledim burada. Karım trenden inecekti, inmedi.”
Ahmet başını kaldırdı. Adamın elinde eski bir fotoğraf vardı: genç bir kadın, gülümseyerek poz vermiş. Karısının gençliğiydi bu. Ahmet’in eli titredi. “Anneannem…” diyebildi sadece.
Yağmur durdu. Gar boşaldı. Ahmet ayağa kalktı, adam çoktan kaybolmuştu. Ama bu kez tren gelmişti. Ahmet bindi. İlk kez “eve gitmiyorum” dedi kendi kendine. “Hayata dönüyorum.”
Son.
Bu hikaye 280 kelime. Olay + durum karışımı, sürpriz sonlu, duygu yoğun. Siz de aynısını 20 dakikada yazabilirsiniz.
Sonuç
Artık hikaye özellikleri, türleri, unsurları ve yapı unsurları hakkında her şeyi biliyorsunuz. Tek eksik kalan: yazmaya başlamak.
Hemen bir kağıt alın ve ilk cümlenizi yazın. İlk cümleniz ne kadar güçlüyse, okuyucu o kadar sizinle kalır.
Yazdığınız hikayeyi yorumlara bırakın, birlikte geliştirelim!
Top comments (0)